Kore

Seul’a Perşembe akşamı kazasız belasız ve olaysız bir şekilde ulaştım. Burada bizim cep telefonları çalışmıyor bu arada, gelirseniz aklınızda olsun. Neyse arkadaşımın evine gitmek üzere otobüse binip şoföre inmek istediğim durağı söylemeye çalıştım. Anlamadı bir türlü. En önde de bir adam oturuyor, ikisi bön bön bana bakıyorlar. Neden sonra anladıklarında önde oturan adam kahkahalarla gülmeye başladı. Benim telaffuzumla nasıl dalga geçiyor terbiyesiz anlatamam. Dedim öğret bana o zaman. Öğretti ama her yanlış söyleyişimde yerlere düşüyor gülmekten. Tatlı adamdı, bir şey demedim. Değilse Tayland’da öğrendiğim Tay boksu numaralarını göstermeyi bilirdim elbette.

1 saatlik bir yolculuktan sonra arkadaşım Martin’in evine vardım. Martin’le Fransa’dayken 1 sene beraber okumuştuk. Kendisi İrlandalı. Beni hemen bir Kore “Kendin Pişir Kendin Ye”sine götürdü. Burada çok meşhur bu olay. Masaların ortasına konan mangalda etinizi pişirip kimji denilen ve genelde lahanadan yapılan turşuyla yiyorsunuz. Nasıl lezzetli. Yanında da ya pirinç şarabı (hiç sevmedim) ya bira (Kore birasını da sevmedim) ya da soju denilen sakenin daha az alkollüsünü içiyorsunuz. Hepsi çok ucuz. Ucuz dediysem buraya göre, İstanbul’a göre. Değilse Hindistan ve Güneydoğu Asya sonrası bana her şey inanılmaz pahalı geliyor. Neyse sofra adabını öğrendim. İçki koymanın ve içmenin hiyararşik ilişkilere göre kurallara var. Ve hayır demek kesinlikle kabul edilmiyor. Buraya gelen iş adamlarına başarılar diliyorum. Rakı shotlarla evlerinde alıştırma yapsınlar. Dediklerine göre günde 12-14 saat çalıştıktan sonra patronlarıyla gelip deli gibi içmek zorunda kalıyorlarmış haftanın birkaç günü.

İlk önce müzenin amacını söyleyeyim. Batıda dışkı tarih boyunca kullanılmadan atılırken, Asya’da gübre olsun, ilaç olsun, yakıt olsun değerlendirilmiş. Günümüzde her tarafa yayılan alafranga tuvaletlerle Asyalının dışkısıyla ilişkisi de bozulmuş. Şimdi yapılması gereken çevreye zarar vermeyen ekolojik tuvaletler üretmek. Bu amacı sonuna kadar desteklemekle beraber bu müze sayesinde Korelilerin de bizim gibi olduklarını anlamış oldum. Onlar da her şeyi Korelilerin bulduğunu, tüm dünyanın aslında Koreli olduğunu falan düşünüyorlar. İyice kanım ısındı.

Şimdi müzenin benim ilgimi çeken kısımlarını aktarmak istiyorum. Ne de olsa her blog yazımda iğrenç bir muhabbete girmem gerekiyor. Orta Çağ’da, Batı’da kakalar balkondan aşağıya  salınıyormuş genelde. O yüzden kadınlar topuklu ayakkabı, erkekler şapka ve pardösü giymeye başlamışlar iddialarına göre. Topuklu ayakkabıyı bilmem de pardösü ve şapka soğuk ve yağmur nedeniyle de olabilir gibi geldi bana. Siz bu konuda google araştırmaları yaparsanız bana da iletin. Neyse Asya’ya ve özellikle Kore’ye gelecek olursak köylerde tuvalet direkt domuzlarının beslendiği yere akıyormuş vakt-i zamanında. Domuzcuklar çok seviyorlarmış insan dışkısını. Hem temizlik sağlanıyormuş, hem hayvanlara daha az yem vermiş oluyorlarmış, hem de domuz eti daha lezzetli oluyormuş. Bunlara İngilizce “Poo Pigs” yani “Kaka Domuzu” deniyor. Bir de “Kaka Köpekleri” var. Altta müzede çektiğim fotoğrafı da görebilirsiniz. Bu tatlı köpekler bebeklerin kakalarını yiyorlarmış üstünüze afiyet. Sonra da popolarını yalayıp temizliyorlarmış. Bez yok tabii. Valla öyle yazıyordu, sallamıyorum hiçbir şeyi. Siz yine de köpeğinizi bu şekilde eğitmeyin bence. “Bu köpeklerin de etleri leziz” diye bir yazı bekledim ama yoktu neyse ki. Kore’de Çin’deki gibi köpek eti tüketiliyor çünkü, ama her tarafta bulduğunuz bir şey değil. Tamam bu konuyu kapatıyorum içiniz fenalaşmadan. Cumartesi’ye atlayalım.

Cumartesi, 17 Mart, yani bütün dünyada yeşil giyilip barlarda kutlanan İrlanda bayramı St. Patrick’s Day’di. Arkadaşım da İrlandalı olunca biraz saray gezip kültürel faaliyetlerde bulunduktan sonra kendimizi çeşitli etkinliklere verdik.

Pazar kendimize biraz zor geldik haliyle. Sonra da futbol maçına gittik Martin’in arkadaşlarıyla. Burada tanıştığım tüm yabancılar İngilizce öğretmeni. Kore’de tüm okulllar anadili İngilizce olan öğretmenler çalıştırıyor o yüzden adım başı bir öğretmenle karşılaşmanız mümkün. Benim tanıştıklarım hep çok tatlı insanlardı, çocuklar için sevindim.

Pazartesi günü burada her türlü turistik yer kapalı, hatta otobüs turları da çalışmıyor. Ben de kah gökdelenlerin arasında, kah nehir kenarında, kah şehrin eski kısımlarında yürüdüm. Dondum ama bu şehri sevdiğime karar verdim. Hatta birkaç sene yaşanır bile. Bu arada 1994 yılında, Kore’nin günlük yaşamı ve tarihiyle ilgili bir sürü dokümanı gömüp bir anıt yapmışlar. Anıtın yanına bir gittim ki üzerinde Türkçe bir şeyler yazıyor. “Anaa” falan derken kardeş şehir Ankara’dan Melih Gökçek’in imzasını gördüm.  Koşa koşa kaçtım.

Akşam da karaoke odası kiraladık. Kore’ye gelince mutlaka yapılması gereken aktivitelerin başında çünkü. Baştan aşağı cam odada neonlara bakarak soju ve bira eşliğinde tepindik sabahın 3’üne kadar. İlk başta Koreli bir çift de vardı, sayelerinde deneyimim biraz daha geleneksel oldu.

Hava çok açık olduğu için Kuzey Kore’ye baktık önce gözlem noktasından. Birleş Milletler askerleriyle dolu  silahsız bölgeye gittik sonra. 2 kez pasaport ve kılık kıyafet kontrolü yaptılar. Dediklerine göre deli dolu giyindiğimiz taktirde  Kuzey Kore fotoğraflarımızı çekip “İşte parasız pulsuz kötü Güney Kore ve Birleşmiş Milletler” diyerek propaganda yapıyormuş vatandaşlarına. Bir de açık ayakkabı giymek yasak, nedeni de bir aksilik olduğu taktirde koşmamızı engellemesi. Yutkunduk. 2008’e kadar Kuzey Kore’ye giren turlar da yapılıyormuş ancak 52 yaşındaki bir kadın vurulduğu için bırakmışlar. Birden bu turun da ne kadar güvenli olduğu konusunda şüpheye düştük. Mantık biri vurulana kadar devam mı etmek acaba diye meraklandık. Neyse bir kağıt imzalattılar, ölürsek sorumluluğun bize ait olduğuna dair. En son “Kaplanlar beni yerse benim suçum” diye bir imza atmıştım hatırlarsanız. Bundan sonra ne imzalayacağım merak ediyorum. Amerikalı askerler eşliğinde askeri bir otobüse bindik. Dolandık biraz, “Şura barış köşesi, şurada 2 asker vuruldu” falan gibi açıklamalarla. Bu arada silahsız bölge ama askerler silahlı haliyle. Bir de bir köy var bütün bu karmaşanın ortasında. Çok ilginç bir yer. 24 saat BM korumasında, orada oturabilmek için soyunuzun sopunuzun köye ait olması gerekiyor. Dünya kadar yardım alıyorlarmış, hepsi çok zengin olmuş ve erkekler askerlikten muafmış. Haliyle köye gelin gidebiliyor ama damat gidemiyor. Bütün bu avantajların yanında yılda 240 günlerini orada geçirmeleri gerekiyor. Günde birkaç kere askerler tarafından kontrol ediliyorlar. Gece 12’de evlerine girmiş ve tüm güvenlik önlemlerini almış olmaları gerekiyor. Bir yerden bir yere ancak asker kontrolünde gidebiliyorlar. Kuzey Kore sinirlense ilk o köyü vurur söyleyeyim.

Sonra bir kapısı Kuzey Kore’ye,  bir kapısı Güney Kore’ye açılan  odaya girerek Kuzey Kore’ye binanın içinde adımımızı atmış olduk. Saçma gelecek ama heyecanlı bir olay. Ben bu arada Kuzey Kore kapısına çok yaklaştım fotoğrafım çekilirken, askerlerin biri “Höt” dedi.